مقالات

آیا ایمپلنت دندان درد دارد؟

علت نگرانی درباره ایمپلنت دندان چیست؟

ایمپلنت عملی میباشد که با بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. از آنجایی که بافت دهان دارای اعصاب زیادی میباشد و آسیب‌پذیری بالایی نیز بهمراه دارد، درد در این ناحیه معمولا خوشایند نمیباشد.

 

ایمپلنت دندان به تنهایی دردناک نمیباشد.چونکه که در حین عمل، به دلیل بیحسی یا بیهوشی، بیمار حسی در دندان و دهان خود را ندارد و هیچ احساس یا دردی برای بیمار وجود ندارد. در صورتی بیمار دچار تشویش و اضطراب شدید شود، دندانپزشک یک آرام‎بخش ضعیف برای او تزریق می‌کند.

 

بعد از انجام عمل ایمپلنت، بی‌حسی از بین میرود، بیمار درد ایمپلنت دندان را به مرور زمان در قسمتی از دهان که دندان ایمپلنت شده و اطراف آن مانند چانه، گونه یا زیر چشم، تجربه خواهد کرد. این درد تقریبا به اندازه درد عصب‎کشی یا درد کشیدن دندان است و می‌توان با مصرف داروهای مسکن، آن را کنترل کرد.

 

 

آیا در طی انجام جراحی ایمپلنت دندان درد هم حس می‌شود؟

خیر. چنانچه بدن بیمار داروی بیهوشی یا بیحسی را با موفقیت قبول کند و بیمار، بیماری زمینه‌ای خاصی را نداشته باشد، داروی بیحسی می‌تواند تمام نواحی فک و لثه‌ها را در طول عمل ایمپلنت یا ایمپلنت دیجیتال را بصورت کامل بی‌حس کند.

 

گاهی اوقات، بیماران دردی ندارند و به خاطر ترس زیاد، با شنیدن صدای دریل یا ابزار جراحی وحشت زده میشود. در صورتی که بیمار در حین عمل احساس کرد هنوز هم درد را تجربه می‌کند، باید این مورد را به دندانپزشک خود اطلاع دهد تا دندانپزشک، داروی بی‌حسی بیشتری را به موضع تزریق کند.

 

 

آیا بعد از ایمپلنت درد هم وجود دارد؟

هر چقدر جراحی ایمپلنت پیچیده‌تر باشد، امکان اینکه بیمار درد بیشتری را حس کند بیشتر میباشد. معمولا بیمارانی که قبل از ایمپلنت، عمل پیوند استخوان را انجام داده‌اند، پس از جراحی ایمپلنت، حساسیت و درد بیشتری را تجربه می‌کنند.

 

بصورت معمول، تمام کبودی و تورم پس از عمل ایمپلنت، باید ظرف مدت 3 الی 5 روز بعد از عمل جراحی از بین برود. همچنین، درد پس از عمل نیز معمولا بین 7 الی 10 روز پس از عمل ناپدید می‌شود.

 

توجه داشته باشید که اگر پس از عمل، متوجه عفونت یا تورم غیر عادی در ناحیه اطراف جراحی شده‌اید، باید برای معاینه و اطلاع این موضوع، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اگر علائم پس از عمل، بعد از گذشت 2 الی 3 هفته بهبود پیدا نکردند نیز باید برای اطلاع دندانپزشک مراجعه کنید؛ زیرا بهبود نیافتن علائم پس از این مدت نشان می‌دهد که مشکلی در میان است و برای رفع آن باید هر چه سریع‌تر اقدام کنید.

 

درد ایمپلنت تا چه مدت پس از عمل ادامه دارد؟

 

درد بعد ایمپلنت به عوامل مختلفی بستگی دارد و از هر فرد به فرد دیگر و از هر دندان به دندان دیگر متفاوت میباشد. به طور کلی، درد ناشی از ایمپلنت معمولی یا ایمپلنت فوری، باید حداکثر پس از ۱۰ روز بعد از عمل و مصرف داروهای تجویز شده، از بین برود.

تورم و کبودی نیز حداکثر تا ۵ روز باقی خواهد ماند.

 

احساس درد و تورم بیشتر از این زمان، نشان دهنده موارد مشکوکی است که می‌بایست به اطلاع دندانپزشک برسد.

 

 

آیا احساس درد یک سال پس از جراحی ایمپلنت رایج است؟

اگر  یک الی چند سال بعد از انجام عمل ایمپلنت، همچنان درد را در آن نواحی احساس می‌کنید، ممکن است این درد به دلایل زیر باشد:

سیگار کشیدن؛

دندان قروچه در شب؛

رعایت نکردن بهداشت عمومی دندان؛

تحلیل لثه در ناحیه ایمپلنت؛

امواج و رادیوگرافی در ناحیه سر و گردن؛

ناکافی بودن یا تحلیل استخوان فک؛

بروز عفونت.

در صورت مشاهده هرگونه درد یا ناراحتی در این قسمت، باید برای مشخص کردن علت و رفع آن، به متخصص ایمپلنتولوژیست مراجعه فرمایید.

 

مراقبت از دندانهاي مصنوعي:

١ .مراقبت از پروتز كامل (دست دندان):

بعد از هر وعده غذایي پروتز متحرك باید از دهان خارج و ابتدا با آب شسته شود.

سپس با مسواك و خمير دندان، تمام سطوح بخصوص سطحي كه در تماس با مخـاط دهان ميباشد از خردههاي مواد غذایي باقیمانده تمیز گردد.

روش مناسب دیگر استفاده از مسواك به همراه صابون غـير معطـر و یـا مایع ظرفشویي ميباشد. توجه داشته باشید از پودر هاي سـاینده به هیچ وجه جهت تمیزكردن دست دندان استفاده نكنید.

علاوه بر تمیز كردن دست دندان بعد از هر وعـده غـذایي، پـس از خارج كردن آن باید دهان را بطور كامل با آب گرم یا محلول نمكي رقیق شست و در صورت امكان با یك مسواك نرم لثهها را تمیز كرد و با انگشت، لثهها را ماساژ داد.

٢ .مراقبت از پروتز متحرك ناكامل (پارسیل):

بعد از هر وعـده غذایي، پروتز متحرك از دهان خارج ميشود و طبـق آنچـه در بحـث پروتز كامل مطرح گردید، تمیز ميشود.

سپس دنـدانهاي باقیمانـده به كمك مسواك و نخ دندان تمیز مي شود. این افراد بایـد از دو مسواك استفاده نمایند.

یكي براي تمیز كردن پروتز و دیگري براي تمیز كردن دندانهاي طبیعي كه در داخل دهان قرار دارند.

 

 ٣ .مراقبت از پروتز ثابت:

در رابطه با مراقبـت از پروتزهـاي ثابت باید گفت كه پـس از هـر وعـده غـذایي، پروتـز ثابـت را ميتوان با برس، نخ دندان و مسواك مخصوص، تمیز كرد. جهت اطلاعات بیشتر حتماً باید با دندانپزشك مشورت شود.

 

نكات مهم:

• به افراد مسن توصیه ميگردد در هنگام تمیـز كـردن پروتـز دندان، ظرف آب پلاستیكي را كه تا نیمه پراسـت زیـر دسـت خود قرار دهند تا در صورتیكه پروتـز از دستـشان افتـاد صدمه نبیند. در موقع شستن به بیمـار توصـیه مـيشـود كـه پروتز را بين انگشت شست و اشاره خود محكم بگـيرد و مـسواك بزند.

نباید آنرا در كف دست نگه داشـت، چـون اگـر دسـت دندان از دست بیفتد، ممكن است دو تكه شود.

• علاوه بر استفاده از مسواك جهت تمیز كردن پروتز، ميتـوان دست دندان را به صورت هفتگي در یك محلول ضدعفوني كننـده [یك قاشق چايخوري مایع سفید كننده خانگي (وایـتكس) داخـل حدود نیم لیتر آب] به مدت نـیم سـاعت قـرار داد.

بعـد از خارج كردن دندان مصنوعي از محلول تمیز كننده، پروتز باید كاملا زیر شير آب شسته شود و سپس داخل دهـان قـرار گـيرد.

البته لازم به ذكر است كه نباید محلـول وایـتكس را بـراي تمیز نمودن پروتزهاي پارسیل استفاده نمود؛ زیرا ممكـن اسـت سبب كدر شدن قسمت فلزي آن گردد.

• با توصیه دندانپزشك ميتوان از قرصهاي پاك كننده جهت بر طرف كردن رنگ و جرم پروتز روزي یكبار استفاده نمود.
• به افرادیكه از پروتز استفاده ميكنند توصیه مـيشـود در طول روز اگر زماني را خارج از منزل بسر مي برند و غـذا ميخورند، وسایل لازم جهت تمیز نمودن دندانها و نیـز پروتـز خود را بهمراه داشته باشند.
• در طول شبانه روز دندانهاي مصنوعي متحرك باید براي مدتي از دهان خارج شود تا مخاط دهـان كـه تحـت فـشار دنـدانهاي مصنوعي در هنگام غذا خوردن بوده است، استراحت كند و بـه وضعیت طبیعي خود برگردد.

توصیه میشود حدود ٨ ساعت دسـت دندان درآورده شود كه بهترین زمان براي ایـن مـدت هنگـام خواب ميباشد.

• پس از تمیز كردن دست دندان در شب و قبل از خواب باید آن را در ظرفي پر از آب قرار داد تا آب از دست ندهد و تغیير حجم پیدا نكند.

توصیه شود كه هیچگاه دست دندان را وارد آب داغ نكرده و یا با آب داغ شستشو داده نشود. · اگر فردي كه از دست دندان استفاده ميكند دچـار تـورم و درد و تحریك بافتهاي دهان شد، به او توصیه نمایید كه دست دندان را از دهان خارج كند و حتماً او را به مركز بهداشتي درماني ارجاع نمایید.

• به هیچ وجه جهت اصلاح و تطابق دسـت دنـدان بـا بافتـهاي دهان از سمبـاده و یـا وسـایل سـاینده و چـسبهاي آمـاده استفاده ننمایید.

چون تطابق قرارگيري دنـدانها در مقابـل هم در فكين بهم ميخورد و پس از آن نميتـوان بـدون آنهـا از دست دندان استفاده نمود.

• تمام بیمارانیكه داراي دست دندان هستند حتي اگـر از نظـر خودشان مشكلي نداشته باشند، باید حداقل هر ۶ تا ١٢ ماه یكبار به دندانپزشك جهت معاینه مراجعه نمایند.

مراقبت از دندانهاي مصنوعي

در موارد زیر توصیه ميگردد بیمـار را بـه دندانپزشـك ارجـاع نمایید:

• اگر دندان مصنوعي لق است.
• اگر دندان مصنوعي به لثهها فشار ميآورد.
• اگر در هر قسمتي از دهان زخم ايجاد شده است.
• اگر قسمتي از دندان مصنوعي شكسته است.
• اگر بیمار نميتواند با دست دندان غذا بخورد.
• اگر پس از خارج كردن آن احساس كند لثه برجسته شده است.

 

 

 مراقبت دهان و دندان در بیماران ناتوان و بستري:

در افراد مسني كه از نظر فیزیكي به شدت ناتوان مي باشند و یا به دلایل بیماریهاي خاص قادر به رعایت بهداشـت دهـان و دنـدان خودشان نمي باشند، باید اقدامات بهداشتي زیر توسـط كـسي كـه از آنها نگهداري ميكند، صورت گيرد:

• اگر بیمار در تختخواب مي باشد، با قرار دادن چندین بالش در زیر سر، سر او به صورتي بلند شـود كـه سـرش روبـروي صورت شما قرار گيرد.

سپس یك حوله تمیز و یك ظرف روي سینه، در زیر چانه او قرار دهید.

• اگر بیمار روي صندلي چرخدار قرار دارد، در پشت او قـرار بگيرید و یك دست خود را در زیر چانه او و سرش را بر روي بدن خود تكیه دهید.

حوله را بر روي سینه به صورتي قرار دهید كه شانه هایش را هم بپوشاند و ظرفي را بـر روي پـاي بیمار یا بر روي میز جلوي صندلي بیمار كه بـه او نزدیـك است قرار دهید و یا اینكه اگر بتوانید صندلي چرخـدار را نزدیك دستشویي ببرید.

• مسواك كردن را طبق روش توصیه شده در بحـث رعایـت بهداشـت دهان و دندان انجام دهید و از نـخ دنـدان نیـز اسـتفاده نمایید.
• اگر لبهاي بیمار خشك و ترك خورده هستند، با وازلين چـرب كنید.

بهداشت دهان و دندان در سالمندان:

سالمند به كسي گفته مي شود كه در اثر بالا رفتن سـن تغـیيرات مهـم عملكردي در بدن او رخ داده است. دركشور مـا هماننـد بـسیاري از كشورهاي جهان به دلیل بهبود شرایط بهداشتي، متوسط طول عمر افـراد بالا رفته و تعداد سالمندان بالاي ۶٠ سال افزایش یافتـه اسـت.

در حال حاضر بیش از ۴ میلیون سالمند بالاي ۶٠ سال در كشورمان زندگي ميكنند. بنابراین شناخت تغـیيرات جـسمي و روانـي در سـالمندان و تأثيري كه این تغیيرات روي مراقبتهاي بهدارشت دهـان و دنـدان ایـن گروه ميگذارد، كمك ميكند تا بهـورزان بتواننـد خـدمات بهـتري بـه سالمندان ارائه نمایند.

 

 

 

تغییرات جسمی سالمندان:

این تغیيرات عبارتند از خاكستري شدن یا از دسـت دادن موهـا، كـم شدن قدرت بینایي، شنوایي، چشایي، تغیير در میزان و كیفیت بـزاق (به علت مصرف دارو)، افزایش پوسیدگي ریشه، بیماریهاي لثـه، از دست دادن دندان، تحلیل استخوان فـك بـه دلیـل پـوكي اسـتخوان و افزایش بروز سرطان دهان (با توجـه بـه اسـتفاده از دخانیـات)، بیماري پاركینسون، پوكي استخوان، ضایعات سفیدرنگ متعدد در مخاط دهان، التهاب مخاط دهان (به علت كمبود ویتامين B12) ، صاف و براق شدن سطح زبان( به علت كمبود ویتامين B) ،التهاب دهـان ناشـي از نیكوتين سیگار، عفونتهاي قارچي( در افرادي كه دست دندان دارند) و واریس وریدهاي زبان.

 

تغییرات روانی سالمندان:

تغیيرات رفتاري و شخصیتي همراه با بالا رفتن سن ايجاد ميشود. بیماري كــه از افــسردگي و اضــطراب رنـج مــيبـرد، در اجــراي دسـتورات مراقبتهاي بهداشت دهان و دندان دچار مشكل ميشود.

بعنـوان مثـال از دست دادن دندانها همراه با از دست رفتن قـدرت چـشایي و اشـتها ميتواند سبب تضعیف روحیه گردد.

بعضي از بیماریهاي مـزمن در افـراد مـسن مثـل التـهاب مفاصـل، افزایش فشار خون، دیابت و بیماریهاي قلبي- تنفسي و مغزي- عروقي علاوه بر اینكه عملكرد ارگانهاي بدن را مختل ميكنند، بر بافتـهاي داخل دهاني بخصوص لثه نیز اثر گذاشته و آنها را مستعد خونریزي و عفونت مي كنند.

بهداشت دهان و دندان در سالمندان:

 

 

خشكي دهان در سالمندان:

 اختلال در عملكرد غدد بزاقي به علل زیر ميتواند سبب خشكي دهـان شود:

• استفاده از بعضي داروها
• اشعه درماني
• شیمي درماني

 

بعضي بیماریها خشكي دهان با توجه به میزان آن، مـشكلاتي را ايجـاد مـيكنـد كـه بقرار زیرند:

• سوزش دهان
• اشكال در جویدن و بلعیدن
• اشكال در نگهداشتن دست دندان
• تغیيرات در حس چشایي
• كاهش اشتها
• افزایش پوسیدگي دندانها اگر فرد مسني با دندانهاي طبیعي دچار خشكي دهان گردد، مـيتوانـد جهت كاهش عوارض آن از نخ دندان و مسواك حـداقل دو بـار در روز (حتماً یكبار قبل از خـواب) اسـتفاده نمایـد. همچـنين اسـتفاده از فلوراید، محلولهایي به عنوان بزاق مصنوعي (با توصیه دندانپزشك)، مصرف حداقل ۶ تا ٨ لیوان مایعات ساده در روز، عدم اسـتفاده از سیگار (و سایر انواع دخانیات)، استفاده از محلـول آب نمـك رقیـق چندین بار در روز و جویدن آدامس بدون قند جهت افـزایش فعالیـت غدد بزاقي توصیه ميشود.

عادات غلط دهانی در کودکان:

رویش دندانها فرآیند بسیار پیچیـده اي اسـت و از نظـم خاصـي پيروي مينماید.

محل قرارگيري دندانها توسـط چنـدین عامـل كـنترل ميشود:

١ .نيروي ناشي از زبان كه به دندان فشار ميآورد.

٢ .نيروي عضلات لب كه دندان را سر جایش نگاه ميدارد.

٣ .حركت عضلات گونه و فشار دندان مقابل بطور طبیعي تعادل نيروهاي فوق باعث ردیف شدن دندانها ميشود.

ولي در بعضي موارد عادات غلط دهاني كودك تعادل نيروهاي فـوق را بر هم زده و مشكلاتي را ايجاد مينماید كه تشخیص بـه موقـع این عادات غلط و كمك به رفع آنها باعث پیشگيري از بهم خـوردن ترتیب دندانها ميگردد.

از عادات غلط دهاني كودك موارد زیـر حائز اهمیت ميباشد:

١ .گاز گرفتن لب

٢ .قرار گرفتن زبان بين دندان

٣ .جویدن ناخن

۴ .جویدن گونه

۵ .فشار دادن دندانها روي هم (دندان قروچه)

۶ .مكیدن انگشت

٧ .جویدن اشیاء

٨ .پستانك گاز گرفتن لب:

این عادت غلط سبب كج شدن دندانها ميشود .

اكثر والدین متوجه این عادت غلط نميشوند.

در مدرسـه هم گاز گرفتن لب پایين را معمولا به حساب تمركز و توجـه بیـشتر دانشآموز ميگذارند. براي تشخیص باید به دقت بـه لـب پـایين نگاه كرد.

معمولا حاشیه لب مشخص نميباشد و لب پایين قرمـزتـر از لب بالا بوده و محل فشار دنـداهاي بـالا بـر روي آن قابـل تشخیص است.

لب به دلیل اینكه داخل دهان قرار ميگيرد و زبان چربیهاي نرمكننده آن را پاك ميكند به خشكي دچار ميشود؛ به همين خاطر این كودكان لب خـود را بطـور مـداوم بـا زبانـشان مرطوب ميكنند.

استفاده از كرمهاي مرطوب كننده روي لـب بـه ترك این عادت كمك ميكند.

 

 

 

عادات غلط دهانی در کودکان

قرار دادن زبان بين دندانها: این مسأله نیـاز بـه توجـه و دقـت فراوان دارد .

این مشكل اگر از سنين پایين اصلاح گردد، خیلي از مشكلات ارتودنسي در آینده بوجود نميآید.

براي تشخیص این مشكل، به هنگام بلع به دقت به زبان و عـضلات لـب پـایين و چانـه توجه كنید.

اگر هنگام بلع زبان بين دنـدانها فاصـله انـدازد یـا عضلات چانه و لب پایين زیاد و بصورت غير عادي منقبض شوند، احتمال ابتلاء به این عادت وجود دارد.

براي رفع این عادت بهتر است كـودك در مقابل یك آینه قرار گيرد و سعي نماید در هنگام بلع، زبـان او از لاي دندانهایش بيرون نزند.

 

 

جویدن ناخن:

ممكن است كودك از ٢ سالگي به این عادت مبـتلا گـردد .

والدیني كه متوجه ميشوند كودكشان نیـاز بـه كوتـاه كردن ناخن پیدا نميكند باید به این مسأله توجـه بیـشتري نماینـد.

آگاه كردن كودك، یادآوري كافي، تـشویق و اسـتفاده از دوسـتان و معلمين براي رفع این عادت مفید ميباشد.

 

 

 

جویدن گونه:

جویدن گونه عادت غلطي است كه معمولا والدین دیرتـر متوجه آن ميشوند. هنگام جویدن گونه، قسمت جلوي لب تغـیير حالـت مي یابد.

براي تشخیص آن باید به داخل دهان و قسمت داخـل گونـه توجه نمود. معمولا یك خط برجسته و برافروخته در آن ناحیـه دیـده ميشود.

آگاه كردن كودك، یادآوري كافي و تـشویق بـراي رفـع ایـن عادت مفید ميباشد.

 سائیدن دندانها روي هم(دندان قروچه):

این عادت غلط بیشتر مربـوط به عضلات جویدن ميباشد كه بـا انقبـاض خـود، سـبب سـائیده شـدن دندانها ميشوند.

كودك ممكن است از صداي آن خوشش بیایـد و بـرایش یك عادت شود. این عادت به خودي خود نميتواند سبب نامرتبي دندانها شود؛ ولي هنگامیكه در دوره دندانهاي شيري انجام شود، سـبب تـأخير و اشكال در رویش دندانهاي دائمي ميگردد.

در هنگام وجود این مشكل، فرد را به مركز بهداشتي درماني ارجاع دهید. مكیدن انگشت: این عادت معمولا در كودكاني مشاهده ميگردد كه از شير مادر محروم ميباشند.

متأسفانه این عـادت غلـط در صـورت عـدم توجه، بعد از سن حدود پنج سالگي عوارض بـسیاري در شـكل گـيري و رشد دندانها، فكين و فرم صورت ايجـاد مـيكنـد .

بـراي تشخیص آن ميتوان به تمیز بودن انگشت مكیده شـده و وضـعیت كـودك هنگام خواب دقت نمود. براي ترك این عادت بهـتر اسـت كـودك را بـه دندانپزشك ارجاع دهید.

جویدن اشیاء: كودك ممكن است چیزهایي مانند خودكار، آستين پيراهن یا اسباببازیهاي خود را جایگزین مكیدن انگشت یا پـستانك كنـد. این اشیاء اگر براي مدت كوتاهي استفاده شوند، معمـولا عارضـهاي ندارند؛ ولي اگر این عمل بصورت عادت درآید، حتماً مـشكلاتي را در سیستم دهان و دندان ايجاد مينماید.

پستانك:

یكي دیگر از عادات غلط استفاده از پستانك بـراي كـودك مي باشد. بایستي در نظر داشت كه درصورت ايجاد ایـن عـادت ، جـدا كردن كودك از پستانك نباید بـا زور صـورت گيرد،زیـرا ممكـن اسـت مشكلات دیگري از قبیل شب ادراري را بوجود آورد.

بهترین راه بـراي ترك پستانك یا عادات دیگر، بالا بردن سطح آگاهي كودك نـسبت بـه مسأله ميباشد. یادآوري به كودك نباید بیش از حد باشد.

در صورت پافشاري به عادت پس از سن ۴ سالگي، كـودك را بـه مركـز بهداشـتي درماني ارجاع دهید.

مراقبت دهان و دندان كودكان ٣ تا ۵ سال

 

از دیگر عوامل ايجاد پوسیدگي، مصرف غذاهاي حاوي شكر ميباشد.

پس از مصرف شيرینيجات، در مدت ٢ تا ۵ دقیقه بعد، میكروبهـا از مـواد قندي استفاده كرده و اسید تولید ميكنند.

به همين خاطر باید توجه داشت كه تعداد دفعات مصرف مواد قندي خطرنـاكتـر از حجـم مـاده قندي است كه در یك وعده مصرف ميشود.

با هربار مصرف مواد قندي، ما ابتدا به میكروبهاي دهان خود غذا مـيدهـیم. منظـور از مـواد قندي الزاماً شيرینيجات نیستند؛ همـه نـوع مـواد غـذایي كـه داراي مقداري مواد قندي باشند، اگـر مـزه شـيرین هـم نداشـته باشـند، بعنوان مواد قندي شناخته ميشوند.

 

نكته مهم تغذیـهاي كـه بایـد روشن شود این اسـت كـه كـودك چنـد بـار در روز از مـواد قنـدي استفاده ميكند و پس از خوردن، این مـواد چـه مـدت در تمـاس بـا دندان باقي ميمانند.

بنابراین نباید از شـيریني و شـكلات بعنـوان جایزه یا پاداش براي كودك استفاده كرد. در این زمینه نكات زیر قابل توجه هستند:

• خوردن غذاهاي سفت و حاوي فیبر به علت تحریـك غـدد بزاقـي و كمك به پاك شدن مواد غذایي از سـطوح دنـدانی بـراي كـودك مفید است.
• مصرف شيرینيجات باید هنگام صرف وعدههاي اصلي غذا صورت گيرد.
• كودكان را تشویق كنید پـس از هـر بـار اسـتفاده از مـواد قنـدي، مــسواك بزننــد.

اگــر نــشد حــداقل آب در دهانــشان بگردانند.

• شيرینيهاي چسبنده را از رژيم غذایي كودك حذف كنید.
• مادران باید به قند زیاد موجود در شربتهاي دارویي كودكان و اثرات مخرب آن روي دندانهاي كودك توجه نمایند.

 

آموزش نحوه مسواك زدن براي كودكان پیش دبـستاني(٣ تا ۵ ساله):

 

والدیني كه كودك ٣ تا ۵ ساله دارند احساس ميكننـد فرزندشـان در این محدودة سني مهارتهاي لازم را براي تمیـز نمـودن دنـدانهایش بدسـت آورده ؛ در صورتیكه نقش اصلي رعایت بهداشت دهـان و دنـدان ایـن كودكان به عهده والدین است .

این سـنين معمـولا زمـان شروع استفاده از نخ دندان ميباشد.

استفاده از نخ دنـدان بـراي نواحي بين دنداني بـا تمـاس نزدیـك ضـروري اسـت. البتـه در دوره دندانهاي شيري، نخ دندان تنها براي دندانهاي خلفي توصیه ميشود.

 

مراقبت دهان و دندان كودكان ٣ تا ۵ سال

 

 

نحوه آموزش صحیح براي تمیزكردن دندانهاي كودك :

 

در این حالت یکـی از والدین پشت سر كودك در حالي قرار ميگيرد كه هر دو به یك جهـت نگاه ميكنند كودك در این حالت سر خـود را بـه سمـت عقب ميبرد و به بازوي چپ پدر یا مادر تكیه ميكند.

در این زمان گونه كودك با همان دست كنار زده شده و از دست دیگر براي مـسواك زدن دندانها استفاده ميشود.

براي این كار باید مسواك با ملايمت و به آرامي روي سطوح داخلي، خارجي و جونده دندانها بطور افقي بـه حركت درآید. این موقعیت براي آموزش استفاده از نخ دنـدان نیـز كارآیي دارد.

 

 

 

بسیاري از والدین براي مسواك زدن دندانهاي فرزندشان، در مقابـل وي قرار ميگيرند كه باعث اضطراب كودك شـده و سـر او نیـز بـدون حمایت ميماند. بنابراین باید والدین را از این روش منع نمود.

در این دوره سني به شرط قورت ندادن خمير دندان، ميتوان از خمير دنـدان حاوي فلوراید استفاده نمود. به هیچ وجه براي مسواك كردن دنـدان كودك از خشونت استفاده نكنید؛ بلكه بایـد بـا آمـوزش و تـشویق مداوم كودك او را راضي نمود.

براي آموزش كودكان بهتر است والـدین در حضور فرزندانشان دندانهاي خود را مسواك بزنند.

جهت اطمینـان از آموزش صحیح كودك، ميتوان در پایـان از كـودك خواسـت تـا در حضور یکی از والدین مسواك بزند.

از سن ٢ سالگي تا پایان ۵ سالگي، مراقبت از دهان و دندان كودك باید در برنامه رسمي پایش رشد كودكان منظور شـود. بنـابراین در هر بار مراجعه، وضعیت دهان و دندان كـودك بررسـي و در پرونـده مراقبت كودك ثبت ميگردد و حتماً توصـیههـاي بهداشـتي مربوطـه بـه والدین ارائه ميشود.

 

 

آندربایت چیست؟

یکی از انواع بیماری های دهان و دندان آندربایت (Underbite) می‌باشد که عامل ایجاد پوسیدگی دندان، عفونت لثه، شکستگی دندان‌ها، سختی در صحبت و خوردن غذا و به وجود آمدن درد در صورت و سر می‌شود.

درواقع یک نوع بهم ریختگی دندان و فک میباشد که زیبایی ظاهری و جذابیت فرد را از بین برده و مشکلات فراوانی را به وجود می‌آورد.

 

علت بروز آندربایت چیست؟

آندربایت بدلایل مختلفی ایجاد شده و در مشکلات‌ مختلفی را در فک و دندان‌ها به وجود میاورد. عمده عواملی که  به بروز و میزان این عارضه تاثیر گذارند عبارتند از:

 

۱. وراثت یا ژنتیک

اکثر بیماری‌ها از جمله شکاف لب یا لب شکری ژنتیکی است. که درمورد آندربایت نیز این چنین است.

 

۲. نبود تناسب و نظم بین فک و دندان‌ها

منظورکوچک‌تر بودن، کوتاهی یا بلندی و وجود انحراف استخوانی در فک پایین با دندان‌ها میباشد. که می‌توانند به دلایلی مانند ضربه و تروما در تصادفات، سقوط از ارتفاعات بلند و سایر سوانح این چنینی رخ دهد. همانطور که گفتیم این موارد سبب بیرون زدگی دندان‌های فک پایین می‌شود.

 

۳. مشکلات مربوط به استخوان فک

از جمله این موارد رشد تومور در فک پایین، رشد غیر طبیعی استخوان‌ها در ناحیه فک، بیرون آمدگی در فک پایین و همچنین عقب رفتگی در قسمت فک بالا، شکستگی و ایجاد انحراف استخوانی می‌شوند.

 

۴. عادت‌های اشتباه کودکی و بزرگسالی

یکی دیگر از دلایل عادت‌های اشتباه کودکی و بزرگسالی میباشد که این عادت‌های اشتباه عبارتند از:

 

مکیدن انگشتها

استفاده زیاد پستانک

وارد کردن فشار توسط زبان به دندان‌های فک پایین

غذا خوردن اشتباه و در نتیجه رفلاکس معده

 

 

تشخیص آندربایت

در صورت پدیدارشدن علائم فرد باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کرده تا وضعیت فک و دندان وی بررسی شود.

هر چقدر که سن بیمار کم‌تر باشد درمان این بیماری  ساده‌تر خواهد بود. بیماران در رده سنی ۷ تا ۱۲ سال به راحتی درمان می‌شوند، اما بزرگسالان به دلیل کامل شدن رشد استخوان‌ها مشکل میباشد.

 

 

آندربایت چگونه درمان می‌شود؟

 

نحوه درمان آندربایت بستگی  به شدت بیماری، سن بیمار و … دارد که بطور کلی می‌توان از دو روش درمان در خانه و درمان دندانپزشکی درمان را انجام داد.

 

درمان خانگی آندربایت

از این روش برای درمان ناهنجاری‌های بسیار خفیف و عدم نیاز به ارتودنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش روزانه ۲ مرتبه و به مدت ۲ دقیقه با خمیردندان‌های دارای فلوراید مسواک زده شود.

در این هنگام نواحی داخلی، بیرونی، دشت دهان و خطوط لثه با دقت مسواک زده شود. نخ دندان بسیار مهم میباشد. و سالانه  ۲ مرتبه برای معاینه و شستن حرفه‌ای و صحیح دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید.

 

روش دوم مراجعه به دندانپزشک

درمان آندربایت بوسیله ارتودنسی

در صورت خفیف بودن شدت عارضه، فرد بیمار در سن رشد (۷ تا ۱۲ سالگی) باشد ارتودنسی ثابت گزینه مناسبی خواهد بود.

به این طرق که  که متخصص ارتودنسی برای درمان جلوزدگی فک و چینش نامنظم دندان‌ها از ارتودنسی ثابت یا متحرک استفاده می‌کند.

 

تفاوت آندربایت و اوربایت

 

هر دوی این بیماری ها می‌توانند زیبایی ظاهری فرد را از بین برده و سبب بروز مشکلاتی در گفتار، جویدن، بلعیدن و … داشته باشند.

 

بهترین سن برای درمان آندربایت کدام است

 

در سن ۶ تا ۱۰ سالگی می‌توان نتایج خوبی را از درمان گرفت.

آموزش نحوه مسواک زدن براي كودكان ١ تا ٢ ساله

بهترین روش مسواك زدن براي كودكان این گروه سني، روش افقي اسـت.

در این روش، مسواك بطور افقي بـر روي سـطح داخلـي و خـارجي و جونده دندانها گذارده شده و با حركت مالـشي، بـه جلـو و عقـب حركت داده مي شود.

توصیه ميشود كه در این دوران كودك حتماً با مسواك آشنا شود.

در حدود ٢ سـالگي اسـتفاده از خمـير دنـدان را ميتوان شروع نمود .

اگر كودك قـادر بـه نگهـداري خمـير دندان در دهان است، براي هـر بـار مـسواك زدن ، انـدكي از آن استفاده شود؛ در غير اینصورت بهتر است مسواك زدن بدون خمير دنـدان انجام گيرد.

 

 

 

بیشتر كودكان از تقلید پدر و مادر خود حـين مـسواك زدن لـذت مـي برند؛ ولي به تنهایي قادر به انجام صحیح این كار نیـستند.

بـراي مسواك زدن دندانهاي كودك، بهتر است پدر یا مادر روي زمين بنشیند و پاهاي خود را در مقابل كودك دراز نماید و كودك را بين پاهاي خود به گونه اي قرار دهد كه بازوها و پاهاي كودك توسط والدین كنترل ميشود.

والدین باید این كار را در زمان مشخصي انجام دهند و تـا حد امكان كودك خود را تشویق نمایند.

نحوه مسواک زدن براي كودكان ١ تا ٢ ساله

دندانهاي نوزادي :

 

برخی از کودکان ممکن است هنگام تولد یک یا دو دندان داشته باشند یا تا یک ماهگی دندان در بیاورند که به این دندانها ، دندانهاي نوزادي می گویند.

ین دندانها ممکن است هنگام شیر خوردن ، پستان مادر یا زبان نوزاد را زخمی کنند یا در صورت لقی باعث خونریزي و زخمی شدن لثه نوزاد گردند. همچنین ممکن است این دندانها کنده شده و به داخل حلق کودك بیافتند و خطر جدي ایجاد نمایند. البته شیوع این دندانها کم است و تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد حدود 85 %این دندانها ، دندان پیش شیري فک پایین می باشد.

در اولین مراقبت هر نوزاد و هنگام تشکیل پرونده مراقبت کودك باید دهان کودك را با ملایمت کامل و با دقـت معاینه نمود و در صورت برخورد با دندانهاي نوزادي ، کودك را به مرکز بهداشتی درمانی ارجاع دهید.

نحوه تمیزكردن لثه و دندانهاي کودک شيرخوار

تمیز كردن لثه ها حتي قبل از رویش دندانها توصیه شده است.

نحوه تمیز كردن دندان كودك به این صورت است:

• راحتترین راه جهت تمیز كردن دندانهاي شيرخوار ایـن اسـت كـه كودك را در حالیكه سرش به سمت بدن شما و پاهایش از شمـا دور مي باشد، در آغوش خود بخوابانید .
• براي باز كردن دهان كودك بهتر است انگشت سبابه خـود را بـه گونه شيرخوار به آهستگي فشار دهید تا فك پایين باز شود.
• یك تكه گاز تمیز را دور انگشت سبابه پیچیده و لثـه بـالا و پایين را به آهستگي تمیز نمایید یا در صورت دسترسي به مسواك انگشتي، آنرا روي انگشت اشاره قـرار دهیـد و بـه آرامي و با حركات ملايم، دهان كودك را تمیز كنید.
• فشار به اندازه كافي وارد كنید تا پـلاك میكروبـي برداشـته شود.
• اینكار را دو بار در روز بعد از اولين و آخرین وعده غذایي انجام دهید كه روي هم رفته ٢ دقیقه بیشتر طول نميكشد.

 

نحوه تمیزكردن لثه و دندانهاي کودک شيرخوار

آشنایي با سندرم شیشه شير:

سندرم شیشه شير که با پوسیدگي وسیع دنـدانهاي جلـویي فـك بـالا و اولين آسیاهای شيری نمایان می گردد، معمولا ظرف مدتی پـس از رویـش آنها ايجاد می شود.

علت اصلی این نوع پوسیدگي ها تغذیـه شـيرخوار با شیشه شير یا شیشه محتوی آب قند هنگام خواب می باشد.

در زمـان خواب علاوه بر اینکه جریان بزاق کم می شود شير برای مـدت طـولانی بين دندانها و لب بالا قرار گرفته و چـون ایـن مـاده غـذایی محـیط مناسبی برای رشد میکروبها است دندانها به سرعت دچار پوسیدگی مـی شوند.

بهتر است به مادران توصیه نمایید که دندانها را پـس از شـير دادن با گاز یا دستمال مرطوب تمیز نمایند.

 

 

 

براي پیشگيري از سندرم شیشه شير، نكات ذیـل را بـه مـادر گوشـزد نمایید:

• در خواب ویا از شب تا صبح، سینه خود یا پستانك شیـشه شـير را به مدت طولاني و به دفعات مكرر در دهـان شـيرخوار قـرار ندهد.
• پستانك كودك را به عسل و مواد شيرین آغشته ننماید.
• شير مادر براي سلامت دنـدانهاي كـودك بهـتر اسـت و خطـر ايجـاد پوسیدگي در اثر مواد قندي موجود در شير مادر خیلي كمتر مـي باشد.
• از دادن آب قند و چاي شيرین به كودك خودداري نماید.
• هنگام شير دادن تا حد امكان كودك را بصورت عمودي بنشاند.
• پس از سن ۶ ماهگي، بعد از هر نوبت شير دادن، بخصوص در طـول شب مقدار كمي آب به كودك دهد تا دهانش تمیز شود.
• اگر بنا به نظر پزشك، كودك از شیشه شير اسـتفاده مـيكنـد، سوراخ سر شیشه باید تا حد امكـان تنـگ باشـد تـا عـضلات و ماهیچه هاي كودك هنگام مكیدن شير تقویت گردد.
• هر چه زودتر مهارت نوشیدن با استكان یا فنجان را به كودك آموزش دهد.
• از شیشه شير یا پستانك به عنوان وسیله آرام كردن یـا گـول زدن كودك استفاده نشود.
• حداقل دو بار در روز دندانهاي شيرخوار را با پارچـه نـرم و تمیز و یا گاز طبق آنچه عنوان شد تمیز نماید.

پوسیدگي سریع دندانها باعث ايجاد عفونت در دندانها و مشكلات ناشـي از آن ميشود.

همچنين عادت مضري را در كودك ايجاد ميكند كه مطابق این عادات، زبان هنگام بلع بين دندانهاي جلویي بالا و پایين قـرار ميگيرد كه باعث كج شدن دندانها در آینده خواهد شد.

پوسیدگي سریع دندانها سبب ترس از دندانپزشكي نیز ميشود؛ چرا كه كودك در سـنين خیلي پایين، كشیدن یا ترمیم دندان را باید تجربه نماید.

 

 

 

مراقبت دهان و دندان كودكان زیر دو سال:

در حدود ۶ ماهگي، اولين دنداني كه در دهان شيرخوار ظاهر ميشـود، معمولا دندان پیشين فك پایين مي باشد.

رویش دندان:

دندان درآوردن یك مرحله طبیعي از زندگي کـودک اسـت و در اكثـر موارد درد و نـاراحتي بهمـراه نـدارد

علائـم دنـدان درآوردن به شرح ذیل است:

• قرمزي و التهاب لثه در ناحیه جلویي فك پایين
• برجستگي لثه و خارش در همين ناحیه
• افزایش بزاق و خارج شدن آب از دهان شيرخوار
• ناراحتي و گریه زیاد
• بيخوابي
• نوك زدن دندان از لاي لثه

 

 

 

مراقبت دهان و دندان كودكان زیر دو سال

در صورت بروز علائمي مثل تب، دل درد یا اسهال، كودك را باید به پزشك ارجاع داد.

هنگام رویش دنـدانها معمـولا احـساس خـارش سـبب ميشود كودك هر چیزي را به دهان خود وارد كند كـه ممكـن اسـت از این طریق به علت آلودگي دچار علائم بالا گردد. بهترین كار براي كمك به رویش دندانها، تمیز نگـه داشـتن لثـه توسـط پارچه یا گاز تمیز و مرطوب  و دادن دندانك نرم و تمیز و سرد براي گاز گرفتن به شيرخوار مي باشد.

همچنين در صورت دسترسي به مسواك انگشتي مـيتـوان از آن  براي ماساژ لثه (روي ناحیه اي كه دندان در حال رویش یافتن است) با حركات ملايم چرخشي اسـتفاده نمـود كـه از درد و نـاراحتي كـودك ميكاهد

لازم به ذكر اسـت كـه مـسواك انگـشتي سـرد (٣٠ دقیقه درون فریزر قرار داده شده) روي لثه اي كه بدلیل رویش دندان زیر آن، داراي درد و ناراحتي است، ميتواند موقتاً درد را برطرف نماید.

از ماه ششم تولد، هر بار كه كودك براي پایش رشد آورده ميشـود، رویش دندانها بررسي و با جدول رویش دندانها مقایسه ميگردد. اگـر رویش بیشتر از ٩ ماه تأخير داشته باشد باید كودك به مركز بهداشـتي درماني ارجاع شود.

لازم به تذكر است كه علاوه بر سـه ماهـه آخـر بـارداري كـه ذكـر گردید، از ماه سوم تولد كودك، باید دربـاره مـشكلات مربـوط بـه دندان درآوردن كودك با مادر صحبت شود تا در صورت بروز ناراحتي، نگران نشود.